سرویس همتا به همتا (Peer-to-Peer یا به طور مخفف P2P) یک پلتفرم غیرمتمرکز است که به وسیله آن دو فرد مستقیما بدون واسطه شخص یا نهادهای ثالث با یکدیگر به تعامل می‌پردازند. پلتفرم همتا به همتا می‌تواند خدماتی مانند انتقال فایل، خرید و فروش، جابجایی اطلاعات و مواردی از این قبیل را ارائه دهد.

تاریخچه

مفهوم مدرن همتا به همتا توسط سیستم‌های به اشتراک گذاری فایل مانند برنامه اشتراک‌گذاری موسیقی Napster، که در سال ۱۹۹۹ ظاهر شد، رایج شد. جنبش همتا به همتا به میلیون‌ها کاربر اینترنت اجازه داد تا مستقیما به یکدیگر متصل شوند، گروه تشکیل دهند و با یکدیگر همکاری کنند. از طریق این سیستم کاربران می‌توانستند با اشتراک‌گذاری پردازنده کامپیوترهای خود ابررایانه های مجازی را به وجود آورند و از آن‌ها استفاده کنند. این مدل از شبکه با مدل سرویس گیرنده-سرور، که در آن معمولاً ارتباط با سرور مرکزی و از آن برقرار می شود، متفاوت است.

سرویس‌های همتا به همتای حال حاضر

امروزه سرویس‌های همتا به همتا بسیار فراتر از خدمات صرفا اینترنتی رفته‌اند، ولی عمدتا هنوز مبتنی بر اینترنت در نظر گرفته می‌شوند. خدمات همتا به همتا شامل فعالیت هایی از خرید و فروش ساده گرفته تا مواردی که در برخی از آن‌ها اقتصاد کشورها را مورد پوشش قرار می‌دهد، می‌شود. در برخی از خدمات همتا به همتا اصلاً کاربران نیاز به پرداخت تراکنش ندارند، تمامی موارد توسط سیستم به صورت خودکار انجام می‌شود. از طریق این سیستم می‌توان افراد را برای کار روی پروژه‌های مشترک، اشتراک‌گذاری اطلاعات یا ارتباط بدون واسطه، مستقیما گرد هم ‌آورد.

هنگامی که شخص یا نهادهای ثالث از معامله‌ای حذف شوند، باعث به وجود آمدن خطراتی می‌شوند از قبیل این که ارائه دهنده خدمات ممکن است در ارائه آن کوتاهی کند، خدمات با کیفیت مورد انتظار نباشد، خریدار ممکن است پرداخت نکند، یا اینکه یک یا هر دو طرف معامله از اطلاعات جعلی استفاده کنند. این ریسک‌های اضافی باعث ایجاد هزینه‌هایی در سیستم‌های همتا به همتا می‌شوند که دو طرف معامله ملزم به پرداخت آن هستند. اغلب، خدمات سیستم‌های همتا به همتا با هدف تسهیل این تراکنش‌ها و کاهش ریسک برای خریدار و فروشنده ایجاد می شود. خریدار، فروشنده یا هر دو ممکن است هزینه این خدمات را بپردازند یا ممکن است خدمات به صورت رایگان ارائه شود و سیستم از راه دیگری درآمد خود را به دست بیاورد.

نمونه‌هایی از خدمات همتا به همتا

نرم‌افزارهای منبع باز (Open Source)

هر شخصی می‌تواند در این نرم‌افزارها کد منبع را مشاهده و ویرایش کند. نرم‌افزارهای منبع باز سعی می‌کنند تا با کدنویسی، ویرایش و کنترل کیفیت نرم‌افزار توسط برنامه‌نویس‌های گوناگون قدرت تسلط ناشر اصلی بر روی نرم‌افزار را از بین ببرند.

اشتراک‌گذاری فایل (File Sharing)

اشتراک‌گذاری فایل، جایی است که آپلودکنندگان و دانلودکنندگان برای مبادله انواع و اقسام فایل‌ها با همدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. بر اساس مزیتی که شبکه‌های همتا به همتا دارند، خدمات اشتراک فایل می تواند اسکن و امنیت فایل‌های به اشتراک گذاشته شده را فراهم کند. بعضی از این سرویس‌ها همچنین ممکن است به کاربران این امکان را ارائه دهند که به طور ناشناس حقوق مالکیت معنوی یا همان کپی‌رایت را دور بزنند.

ارزهای دیجیتال (Cryptocurrencies)

بلاک‌چین الگویی‌ست که باعث به وجود آمدن فناوری ارزهای دیجیتال شده است. بلاک‌چین شبکه‌ای است که در آن کاربران می‌توانند بدون نظارت بانک یا یک نهاد مرکزی، پرداخت‌های خود را انجام دهند. کلیه مراحل پردازش و تأیید این تراکنش‌ها توسط بلاک‌چین انجام می‌شود. فناوری بلاک‌چین همچنین به افراد این امکان را می‌دهد تا با استفاده از ارزهای رمزنگاری شده، تجارت خود را با اطمینان کامل انجام دهند و قراردادهای هوشمند ببندند و اجرا کنند.