ارز دیجیتال که با نام رمزارز (CryptoCurrency) نیز شناخته می‌شود، یک پول دیجیتال غیرمتمرکز مبتنی بر فناوری بلاک‌چین است. شاید با محبوب‌ترین نمونه های آن، بیت‌کوین و اتریوم آشنا باشید، اما طبق آمار سایت CoinMarketCap، هم‌اکنون بیش از 19,000 ارز دیجیتال مختلف وجود دارد.

شما می‌توانید از ارزهای دیجیتال برای خرید کالا و سایر خدمات استفاده کنید؛ با این حال بسیاری از افراد مانند سایر دارایی‌ها مثل سهام یا فلزات گران‌بها، در ارزهای دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنند. با این که ارز دیجیتال یک دارایی جدید و هیجان‌انگیز است، ولی خرید آن می‌تواند مخاطره‌آمیز باشد، زیرا برای درک کامل نحوه عملکرد هر رمزارز باید تحقیقات کافی انجام شود.

ارزهای دیجیتال چگونه کار می‌کنند؟

ارز دیجیتال یک وسیله مبادله دیجیتال، رمزگذاری شده و غیرمتمرکز است. برخلاف دلار آمریکا یا یورو، هیچ مرجع مرکزی وجود ندارد که ارزش یک ارز دیجیتال را مدیریت و حفظ یا حتی بر آن نظارت کند. در عوض، این وظایف به طور گسترده توسط دارندگان یک ارز دیجیتال از طریق اینترنت انجام می شود.

بیت‌کوین اولین ارز دیجیتال جهان است که توسط ساتوشی ناکاموتو (Satoshi Nakamoto) در مقاله‌ای با عنوان «بیت‌کوین: سیستم نقدی الکترونیکی همتا به همتا» در سال ۲۰۰۸ معرفی شد. ناکاموتو این پروژه را یک سیستم پرداخت الکترونیکی معرفی کرد که به جای اعتماد به دیگران از سیستم اثبات رمزنگاری استفاده می کند.

اثبات رمزنگاری به شکل تراکنش‌هایی است که در قالب شبکه ای به نام بلاک‌چین تأیید و ثبت می‌شوند.

بلاک‌چین چیست؟

بلاک‌چین (Blockchain) یک دفتر کل توزیع‌شده است که تراکنش‌ها در آن ثبت می‌شوند. در واقع بلاک چین شبیه به یک دفتر معاملات است که اطلاعات موجود، درون کامپیوترهای بی‌شماری در سراسر جهان توزیع می شود. تراکنش‌ها در «بلاک‌ها» ثبت شده و سپس به صورت زنجیره‌ای از تراکنش‌های قبلی ارز دیجیتال به هم مرتبط می‌شوند.

کتابی را تصور کنید که در آن همه چیزهایی را که برای آن خرج می‌کنید، یادداشت می‌کنید. هر صفحه این کتاب شبیه یک بلاک است و مجموعه ای از صفحات، یک زنجیره بلاکی (بلاک‌چین) است.

در بلاک‌چین، هرکسی که از ارز دیجیتال استفاده می‌کند، نسخه مخصوص به خود را از این کتاب برای ثبت یک تراکنش یکپارچه در اختیار دارد. نرم افزار هر تراکنش جدید را به محض وقوع ثبت می‌کند و هر کپی از بلاک‌چین به طور همزمان با اطلاعات جدید بروز می‌شود. این امر باعث می‌شود تمامی سوابق به صورت یکسان و دقیق درون بلاک‌چین قرار گیرند که برای همه افراد قابل مشاهده است.

برای جلوگیری از تقلب، هر تراکنش با استفاده از یکی از دو روش اصلی اعتبارسنجی بررسی می‌شود: اثبات کار یا اثبات سهام.

اثبات کار و اثبات سهام

اثبات کار و اثبات سهام دو روش اعتبارسنجی متفاوت هستند که برای تأیید تراکنش‌ها قبل از اضافه شدن به یک بلاک‌چین مورد استفاده قرار می‌گیرند. تأییدکنندگان در ازای این کار به صورت رمزارز پاداش دریافت می کنند. رمزارزها معمولاً از اثبات کار یا اثبات سهام برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.

اثبات کار

اثبات کار روشی برای تأیید تراکنش‌ها در یک بلاک‌چین است که در آن الگوریتم، یک مسئله ریاضی ارائه می‌دهد و کامپیوترها برای حل آن تلاش می‌کنند.

هر کامپیوتر شرکت‌کننده در فرآیند اثبات کار که اغلب به عنوان «ماینر» از آن یاد می‌شود، یک معمای ریاضی را حل می‌کند که به تأیید گروهی از تراکنش‌ها (که بلاک نامیده می شوند) کمک می‌کند و سپس آن‌ها را به دفتر کل بلاک‌چین اضافه می‌کند. اولین کامپیوتری که این کار را با موفقیت انجام دهد با مقداری ارز دیجیتال به خاطر تلاش‌هایش پاداش دریافت می‌کند.

این مسابقه برای حل معماهای بلاک‌چین می‌تواند به مقدار زیادی انرژی و برق کامپیوتر نیاز داشته باشد. در واقع ماینرها ممکن است پس از در نظر گرفتن هزینه‌های انرژی و منابع محاسباتی که برای حل این معماها صرف کرده‌اند، حتی با وجود ارز دیجیتالی که برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها دریافت کرده‌اند، دچار ضرر شوند.

اثبات سهام

برخی از ارزهای دیجیتال برای کاهش انرژی لازم در هنگام بررسی تراکنش‌ها از روش اثبات سهام استفاده می‌کنند. در اثبات سهام، تعداد تراکنش‌هایی که هر فرد می‌تواند تأیید کند، محدود به مقدار رمزارزی است که فرد می‌خواهد به عنوان سهام در اختیار بلاک‌چین قرار دهد. این مقدار رمزارز به‌طور موقت در یک صندوق اشتراکی قفل می‌شود تا فرد شانس شرکت در فرآیند بررسی تراکنش‌ها را داشته باشد.

 این نوع از اثبات تقریباً مانند وثیقه بانکی است. هر فردی که رمزارزهای خود را به اشتراک می‌گذارد، واجد شرایط تأیید تراکنش‌ها می‌شود، اما شانس این که برای انجام این کار انتخاب شود یا خیر، با افزایش مبلغی که به عنوان سهام قرار می‌دهد، بالا می رود.

 از آنجایی که اثبات سهام، حل معماهای پرانرژی را حذف می‌کند، بسیار کارآمدتر از اثبات کار است و تأیید سریع‌تر تراکنش‌ها را امکان‌پذیر می‌کند. اگر یک مالک سهام (که در این روش به آن‌ها اعتبارسنج می‌گویند) برای اعتبارسنجی گروه جدیدی از تراکنش‌ها انتخاب شود، به او از طریق رمزارز همان بلاک چین پاداش داده می‌شود. احتمالاً میزان این پاداش به میزان کل کارمزد تراکنش‌های آن بلاک وابسته است. برای جلوگیری از تقلب، اگر انتخاب شوید و تراکنش‌های نامعتبر را تأیید کنید، بخشی از پولی را که به عنوان سهام قرار داده‌اید، از دست می‌دهید.

نقش اجماع در رمزارزها

هم اثبات سهام و هم اثبات کار به مکانیسم های اجماع برای تأیید تراکنش ها متکی هستند. به این معنی که هر یک از کاربران با این که جداگانه برای تأیید تراکنش ها تلاش می‌کنند، اما هر تراکنش تأیید شده نیز باید توسط اکثر دارندگان دفتر کل بلاک‌چین دوباره بررسی و تأیید شود.

یک هکر نمی‌تواند دفتر کل بلاک‌چین را تغییر دهد مگر اینکه به حداقل ۵۱ درصد از منابع شبکه دسترسی یابد و دفتر کل را با نسخه تقلبی خود مطابقت دهد. مقدار منابع لازم برای انجام این کار، تقلب را غیرممکن می‌کند.

استخراج ارزهای دیجیتال به چه طریق است؟

استخراج یا ماینینگ (Mining)، نحوه انتشار واحدهای جدید ارز دیجیتال در جهان است که عموماً در ازای تأیید تراکنش‌ها انجام می‌شود. در حالی که از نظر تئوری برای یک فرد معمولی امکان استخراج ارز دیجیتال وجود دارد، اما در اثبات کار سیستم‌هایی مانند بیت‌کوین، این کار بسیار دشوار است.

با رشد شبکه بیت‌کوین، استخراج آن پیچیده‌تر می‌شود و به قدرت پردازش بیشتری نیاز می شود. کاربران معمولی قبلاً می‌توانستند در این فرآیند شرکت کنند، اما اکنون این کار برای آن‌ها بسیار گران تمام می‌شود. افراد زیادی هستند که تجهیزات و فناوری خود را ارتقا داده اند تا در استخراج رمزارزها نسبت به دیگران از شانس موفقیت بیشتری برخوردار باشند.

اعتبارسنجی ارزهای دیجیتال در سیستم اثبات کار به انرژی بسیار زیادی نیاز دارد. تخمین زده می‌شود که ۰.۲۱ درصد از کل برق جهان صرف تامین انرژی مزارع بیت‌کوین می‌شود. این تقریباً همان مقدار انرژی است که کشور سوئیس در یک سال استفاده می‌کند. همچنین تخمین زده می‌شود که اکثر ماینرهای بیت‌کوین در نهایت از ۶۰ تا ۸۰ درصد درآمدی که از طریق استخراج به دست می‌آورند، برای پوشش هزینه های برق استفاده می‌کنند.

در حالی که برای یک فرد معمولی تقریبا غیرممکن است که از طریق استخراج در سیستم اثبات کار، ارز دیجیتال به دست بیاورد، مدل اثبات سهام به انرژی محاسباتی بسیار کمتری نیاز دارد زیرا اعتبارسنج‌ها به صورت تصادفی بر اساس مقدار سهام انتخاب می‌شوند. با این حال، فرد برای مشارکت در این سیستم نیاز دارد که از قبل ارز دیجیتال بومی آن بلاک‌چین را داشته باشد. (بدون ارز چیزی برای قراردادن به عنوان سهام وجود ندارد.)

چگونه می‌شود از ارزهای دیجیتال استفاده کرد؟

شما می‌توانید از ارز دیجیتال برای خرید استفاده کنید، اما این روش پرداخت هنوز مورد پذیرش عموم قرار نگرفته است. تعداد انگشت‌شماری از خرده‌فروشان آنلاین مانند سایت Overstock.com بیت‌کوین را می‌پذیرند. با این حال ممکن است این شرایط در آینده تغییر کند. غول پرداخت پی‌پال (PayPal) اخیراً از راه‌اندازی سرویس جدیدی خبر داده است که به مشتریان امکان می‌دهد ارزهای دیجیتال را از طریق حساب‌های پی‌پال خود خریداری کنند، نگه دارند و بفروشند. این حرکت بسیار بزرگی است. اگر پی‌پال یک بانک در نظر گرفته می‌شد، بیست و یکمین بانک بزرگ جهان بود. آن‌ها همچنین به همه کاربران خود دسترسی می‌دهند و خرید و فروش رمزارزها را برایشان آسان‌تر می‌کنند.

تا زمانی که ارز دیجیتال به طور گسترده پذیرفته نشده است، می توانید با مبادله ارز دیجیتال با کارت هدیه (در کشورهایی مانند ایالات متحده)، محدودیت‌های فعلی را برطرف کنید. به عنوان مثال، در سایت eGifter، می‌توانید از بیت‌کوین برای خرید کارت‌های هدیه برای Dunkin Donuts، Target، Apple و سایر خرده‌فروشان و رستوران‌ها استفاده کنید. همچنین می‌توانید از سرویس‌هایی استفاده کنید که به شما امکان می‌دهد یک کارت اعتباری را به حساب ارز دیجیتال خود متصل کنید و از ارز دیجیتال به همان روشی که از کارت اعتباری استفاده می‌کنید، استفاده کنید. این روش در واقع از یک شرکت ارائه دهنده مالی استفاده می‌کند که رمزارز شما را بلافاصله به دلار تبدیل می‌کند. Crypto.com و CoinZoom دو نمونه از این سرویس‌ها هستند که در ایالات متحده این خدمات را ارائه می‌دهند.

همچنین می‌توانید از ارزهای دیجیتال به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری جایگزین، خارج از سهام و اوراق قرضه استفاده کنید. بیت‌کوین، یک ارز امن و غیرمتمرکز است که مانند طلا به ذخیره‌ای از ارزش تبدیل شده است. برخی از مردم حتی از آن به عنوان "طلای دیجیتال" یاد می‌کنند.