پول چیست؟ چه زمانی پول اختراع شد؟ اولین بار پول را چه کسانی اختراع کردند؟ تاریخچه پول بسیار جذاب است و به هزاران سال قبل باز می گردد. از روزهای اولیه مبادله کالا به کالا تا اولین سکه های فلزی و در نهایت اولین پول کاغذی، پول همیشه تأثیر مهمی بر نحوه عملکرد ما به عنوان یک جامعه داشته است.

برای اینکه با مفهوم ارزهای دیجیتال آشنا شوید و دلیل بوجود آمدن آن را درک کنید باید ابتدا از تاریخچه پول آگاه باشید. در این راهنما به جزئیات تاریخچه پول و چگونگی پیشرفت بشر از اقتصاد مبادله ای به یک سیستم مالی پیچیده خواهیم پرداخت.

پول چیست؟

پول شیئی است با یک ارزش مشخص که از آن برای تجارت کالا و خدمات استفاده می‌کنند. برخی از پول‌ها مانند سکه‌های فلزی به دلیل مواد سازنده‌ آنها، دارای ارزش واقعی هستند. با این حال پول کاغذی در دنیای امروزه رایج‌تر است و معمولا ارزش واقعی ندارد. پول در سیر تکامل پول به شکل‌های مختلفی وجود داشته است.

مبادله کالا به کالا

زمانی که هنوز پول اختراع نشده بود، مردم کالاها و خدمات خود را با آن چه که نیاز داشتند معامله می‌کردند. یک کشاورز ممکن بود دامی را با سبزیجات مبادله کند، در حالی که شخصی دیگر در ازای دریافت دام، نیروی کار خود را ارائه دهد. این معاملات اولین بلوک‌های سازندۀ اقتصاد مدرن ما بودند و آیندۀ پولی را که امروزه به اشکال مختلف وجود دارد و با آن آشنایی داریم، رقم زدند.

تاریخچۀ مبادلۀ کالا به کالا به ۶۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد؛ زمانی که قبایل بین‌النهرینی این مفهوم را به فنیقی‌ها انتقال دادند. در آن زمان کالاهایی مانند چای، نمک، اسلحه و غذا به دلیل عدم وجود پول با یکدیگر مبادله می‌شدند. با گذشت زمان این نوع از مبادله به رشد خود ادامه داد تا آنجا که آمریکایی‌های مستعمره نشین به تجارت پوست، محصولات زراعی و تفنگ می‌پرداختند.

چه زمانی پول اختراع شد؟

حدود ۵۰۰۰ سال پیش بود که مردم بین‌النهرین «شِکِل» را اختراع کردند که اولین نمونۀ شناخته‌شدۀ پول محسوب می‌شود. قدمت سکه‌های طلا و نقره به ۶۵۰ تا ۶۰۰ سال قبل از میلاد مسیح برمی‌گردد. زمانی که از سکه‌های مهر شده برای پرداخت دستمزد سربازان ارتش استفاده می‌شد. برخی شواهد نشان می‌دهد که ممکن است سکه‌های فلزی تا ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد قدمت داشته باشند.

اولین سکه‌های فلزی

اولین پول فلزی به ۱۰۰۰ سال قبل از میلاد برمی‌گردد که در چین مورد استفاده قرار می‌گرفت. این سکه‌ها از فلزات ارزشمندی مانند برنز و مس ساخته می‌شدند. اولین ضرب سکه‌ها نیز توسط یونانیان باستان انجام ‌شد که به حدود سال ۶۵۰ قبل از میلاد برمی‌گردد.

با گذشت زمان، جنس مواد سازندۀ این سکه‌ها از برنز و مس به نقره و طلا تغییر کرد که امروزه نیز آن‌ها را مرتبط با پول به حساب می‌آوریم. سکه‌ها نقطۀ عطف بزرگی در تاریخچۀ پول بودند زیرا که به مردم این امکان را می‌داد که هزینۀ کالا و خدمات را به جای وزن، بر اساس تعداد سکه‌ها پرداخت کنند.

در طول تاریخ، سکه‌های مختلف زیادی در مناطق مختلف جهان مورد استفاده قرار گرفته‌ است. در حدود ۵۰۰ قبل از میلاد، اولین سکه‌های گرد ساخته شدند که از مهر خدایان و امپراطوران بر روی آن‌ها، برای نشان دادن اصالت، استفاده می‌شد. در سال ۸۰۰ میلادی، شارلمانی (امپراتور روم) سکۀ نقره‌ای را که به سکه استاندارد اروپای غربی از سال ۷۹۴ تا ۱۲۰۰ میلادی تبدیل شد، توزیع کرد. این سکه‌های نقره، «پنی» نامیده می‌شدند.

در اواسط قرن سیزدهم میلادی، «شیلینگ» و «پوند» به طور گسترده‌ای به جای پنی مورد استفاده قرار گرفتند. از آنجایی که ارزش پول در طول سال‌ها تغییر کرده است، ایجاد اشکال بزرگتر پول بخش مهمی از تاریخچۀ آن بوده است.

اولین پول‌های کاغذی

با این که اولین پول کاغذی در چین در طی سال‌های ۷۰۰ تا ۸۰۰ میلادی ساخته شد، مدت زمان زیادی طول کشید تا ارزهای کاغذی به طور رایج مورد استفاده قرار گیرند. طبق گزارش دانشنامۀ بریتانیکا، اولین کشوری که از پول کاغذی استفاده کرد چین بود، اما این کشور فقط تا سال ۱۴۵۵ از این پول استفاده کرد. وزن سبک‌تر پول‌های کاغذی اجازۀ تجارت بین‌المللی را می‌داد که مزایا و معایب خود را داشت. مزایایی مانند میسر شدن تجارت در مکان‌های جدید برای کالاهای جدید. از معایب آن نیز این بود که مردم به اندازۀ سکه‌های فلزی به آن اعتماد نداشتند و جعل آن نیز نسبت به سکه‌ها به مراتب آسان‌تر بود.

پس از این که چین در اواسط قرن پانزدهم استفاده از پول کاغذی خود را متوقف کرد، سکه‌های فلزی برای بار دیگر به محبوب‌ترین شکل پول در این کشور و در جهان تبدیل شدند.

حواله

سرانجام حواله به بخش متداول اقتصاد جهانی تبدیل شد. حواله یک دستور کتبی است که بر اساس آن، یک شخص یا گروه موظف می‌شود مبلغی را که از قبل مشخص شده در صورت مطالبۀ طرف دیگر پرداخت نمایند. حواله می‌تواند برای تسویه حساب در تجارت بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد که یکی از اولین موارد استفاده از آن بوده است.

معرفی بانک‌ها

اولین بانک‌ها در روم حدود سال ۱۸۰۰ قبل از میلاد شروع به کار کردند. این بانک‌ها به مردم وام می‌دادند و سپرده‌های افراد را در خود نگهداری می‌کردند، اما بعدها با فروپاشی امپراطوری روم، به کلی ناپدید شدند. در آغاز قرن نوزدهم، بانک‌ها به سازمان‌های قابل اعتمادی در جوامع مختلف تبدیل شدند. از آنجایی که اکثر مردم، همۀ پول خود را یکجا برداشت نمی‌کردند، بانک‌ها متوجه شدند که می‌توانند بیشتر از آنچه که داشتند، وام دهند که گام بزرگی در تاریخچۀ پول بود. اولین بانک در ایران، بانک شرق جدید، در سال ۱۲۶۷ هجری شمسی تاسیس شد.

استاندارد طلا

در سال ۱۸۱۶، طلا به استاندارد ارزش در کشور انگلستان تبدیل شد. این استاندارد به این معناست که هر اسکناس نشان‌دهندۀ مقدار مشخصی از طلا است، بنابراین فقط تعداد محدودی اسکناس قابل چاپ می‌باشد. این قضیه به ارزهای بدون پشتوانۀ سابق، ظاهری از ارزش و ثبات داد. در سال ۱۹۰۰، ایالات متحدۀ آمریکا شروع به پیروی از قانون استاندارد طلا کرد. این قضیه، منجر به تاسیس بانک مرکزی ایالات متحده شد که نقش مهمی در اقتصاد آن کشور از آن دوران تاکنون داشته است. در نهایت استاندارد طلا در سال ۱۹۷۱ به دستور ریچارد نیکسون در این کشور به دلیل رکود اقتصادی و کاهش ارزش طلا پایان یافت.

پول امروزی

امروزه پول به شکل های محتلفی از دلار آمریکا گرفته تا ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت کوین وجود دارد. به لطف خلق پول مدرن، خرید، فروش و تجارت، آسان‌تر از همیشه شده است.

کارت‎های اعتباری

وقتی صحبت از راحتی به میان می‌آید، کارت های اعتباری انتخاب های محبوبی محسوب می شوند. یک کارت اعتباری به مقدار مشخصی پول از حساب بانکی شما متصل می‌شود و پس از هر خریدی که انجام می دهید، پول از حساب شما برداشته می شود. کارت‌های نقدی کمی متفاوت هستند. به این صورت که مبلغ روی این کارت‌ها از قبل معین می‌شود و پس از رسیدن به سقف مبلغ تعیین شده، کارت بلااستفاده میشود و باید کارت دیگری تهیه کرد.

پرداخت‌های آنلاین

در گذشته که مردم با سکه و یا پول کاغذی پرداخت‌های خود را انجام می‌دادند، پول به صورت فیزیکی رد و بدل می‌شد. با این حال، با رونق اینترنت و رشد تجارت الکترونیک، پرداخت های آنلاین به طرز شگفت انگیزی آسان تر شده است. امروزه پرداخت‌های آنلاین یکی از محبوب‌ترین روش ها برای پرداخت خدمات و خرید کالا است. با پرداخت های آنلاین، به سادگی می‌توانید شماره کارت اعتباری خود را به همراه رمز دوم و سایر اطلاعات مورد نیاز، در یک وب‌سایت وارد کنید و هزینه کالای مورد نظر خود را پرداخت کنید. هنگامی که پرداخت‌های آنلاین را از طریق کارت نقدی یا اعتباری انجام می‌دهید، مبلغ مربوطه بلافاصله از کارت شما برداشته می‌شود.

ارز دیجیتال

در دهه ۹۰ ارزهای دیجیتال برای رشد خود دست به تلاش‌هایی زد که ناموفق بود، اما در قرن 21 با پیشرفت تکنولوژی همه چیز تغییر کرد و باعث شد که محبوبیت و استفادۀ گسترده از آن افزایش یابد. در واقع ارزهای دیجیتال مانند رمزارزها و ارزهای مجازی نقش مهمی در اقتصاد امروز دارند. این ارزها مانند هر نوع پول دیگری دارای ارزشی مشخص هستند که روزانه میلیاردها دلار پول از طریق آن‌ها در سرتاسر دنیا جابجا می‌شود. بیت‌کوین یکی از اولین و بزرگ‌ترین شکل‌های ارز دیجیتال است، اما ارزهای مجازی و سایر ارزهای رمزنگاری شده نیز هر روزه در حال محبوب‌تر شدن هستند.

تاثیر پول در طول تاریخ

پول یکی از مهم‌ترین بخش‌های تاریخ بشر است که منجر به برخی از بزرگ‌ترین و حیاتی‌ترین لحظات برای بسیاری از ملت‌ها شده است. اختراع ارز به مردم این امکان را داده است تا کالاها و خدمات را بدون نیاز به مبادله، با مناسب‌ترین قیمت معامله کنند. ارز کاغذی به دلیل وزن سبک و اندازه نسبتا کوچکش امکان تجارت بین‌المللی را فراهم کرده است. ارز دیجیتال به افراد اجازه می‌دهد تا در رمزارزهای تازه تاسیس که در حال رشد هستند، سرمایه‌گذاری کنند و از پول خود به روشی بهینه استفاده کنند. از زمانی که پول برای اولین بار اختراع شد، تأثیر بسیار زیادی بر نحوۀ تجارت در سراسر جهان و نحوۀ زندگی امروز ما داشته است. نه تنها جنگ‌های بسیاری در طول تاریخ بر سر پول صورت گرفته است، بلکه برخی از مهم‌ترین پیشرفت‌هایی که در تاریخ بشر انجام داده‌ایم بدون آن امکان‌پذیر نمی‌بود.