توکن NFT که از آن با عناوینی همانند توکن غیر مثلی یا توکن غیر قابل معاوضه هم یاد می شود، نوعی دارایی دیجیتال منحصر به فرد است که هر واحد آن، ویژگی های مخصوص خود را دارد.

در این مقاله قصد داریم شما را با مفهوم NFT و تاریخچه و کاربردهای آن آشنا کنیم.

توکن NFT چیست؟

توکن NFT (Non-Fungible Token) یا توکن غیر مثلی یک دارایی دیجیتال منحصر به فرد است که از فناوری بلاک چین استفاده میکند و نشان دهنده دارایی های دنیای واقعی مانند آثار هنری، موسیقی، فیلم و حتی آیتم های درون بازی های ویدیویی است. توکن های NFT معمولا بصورت آنلاین و در پلتفرم های مخصوص به خودشان همانند OpenSea خرید و فروش می شوند.

توکن های NFT به دلیل منحصر به فرد بودنشان یک دارایی غیر قابل معاوضه تلقی می شوند، بر عکس ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین که دارایی های قابل معاوضه هستند.

تفاوت بین دارایی قابل معاوضه و دارایی غیر قابل معاوضه

دارایی های قابل معاوضه (Fungible) همانطور که از اسمشان نیز پیداست، چندان منحصر به فرد نمی باشند و می توان آنها را با یکدیگر تعویض کرد بدون این که در ارزش آنها تغییری ایجاد شود. ارزهایی مثل دلار، ریال و همچنین رمزارزهایی مانند بیت کوین و اتر همه از نوع دارایی های قابل معاوضه به شمار می آیند.

اجازه بدهید این موضوع را در قالب یک مثال واضح تر بیان کنیم. فرض کنید که شما یک اسکناس ۱۰۰ دلاری به یک نفر قرض می دهید. این شخص می تواند پول شما را در قالب یک اسکناس ۱۰۰ دلاری یا دو اسکناس ۵۰ دلاری به شما برگرداند بدون این که از ارزش آن کم شده باشد.

از طرف دیگر دارایی های غیر قابل معاوضه (Non-Fungible) را میتوان به مواردی مانند بلیت کنسرت، گوشی موبایل، خانه و ماشین تشبیه کرد. اگر شما ماشین خود را به شخصی قرض بدهید، طبیعتا انتظار دارید که آن شخص ماشین خودتان را به شما برگرداند. یا مثلا اگر شما برای تماشای کنسرت خواننده مورد علاقه تان بلیت تهیه کرده اید، نمی توانید آن را با بلیت کنسرت یک خواننده دیگر تعویض کنید چرا که هر خواننده سبک و صدای مخصوص به خود را دارد و یک معامله برابر صورت نمی گیرد.

تاریخچه توکن های NFT

اکوسیستم توکن های NFT نخستین بار در سال 2017 راه اندازی شد. پروژه های کریپتو پانکس (CryptoPunks) و کریپتو کیتیز (CryptoKitties) نخستین پروژه هایی بودند که شروع به استفاده از توکن های NFT کردند.

پروژه کریپتو پانکس که بر روی بلاک چین اتریوم پیاده سازی شد، مجموعه ای از 10000 کاراکتر پیکسلی بود که هر کدام ویژگی های منحصر به فرد خود را داشتند. این کاراکترها در ابتدا به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار داده می شدند اما پس از اینکه تمام 10000 کاراکتر بین کاربران توزیع شد، کاربران شروع به خرید و فروش کاراکترها بر روی پلتفرم کریپتو پانکس کردند. این معاملات تا جایی گسترش یافت که امروزه برخی از کریپتو پانک ها تا قیمت ۶۰ اتر هم خرید و فروش می شوند.

یکی دیگر از اولین پروژه های NFT که همچنان از محبوبیت بالایی در میان کاربران برخوردار است، پروژه کریپتو کیتیز می باشد. کاربران در این پروژه این توانایی را دارند که گربه های دیجیتالی خود را با قابلیت های منحصر به فردی طراحی کنند و آن ها را به خرید و فروش برسانند. این پروژه که همانند کریپتو پانکس بر روی بلاک چین اتریوم فعال است از زمان شروع به کار خود تا کنون شاهد افزایش بسیار زیادی در حجم معاملات خود بوده است تا جایی که هم اکنون این گربه های دیجیتالی در بازار تا قیمت 100 اتر هم به فروش می رسند.

توکن NFT چگونه کار می کند؟

با این که توکن های NFT نسبت به سایر رمزارزهای قابل معاوضه کاربرد متفاوتی دارند ولی باز هم به نوبه خود یک رمزارز تلقی می شوند و به شبکه های بلاک چین وابسته اند. در حال حاضر اکثریت پروژه های NFT بر روی بلاک چین اتریوم فعال هستند.

در بلاک چین هر شبکه با توجه به هدفی که دنبال می کند از استانداردهای خاصی تشکیل شده است. توکن های NFT نیز از این قاعده پیروی می کنند و در چارچوب استاندارد ERC-721 ایجاد می شوند. این استاندارد مختص ایجاد توکن های NFT بر روی بلاک چین اتریوم است که از منحصر به فرد بودن یک توکن اطمینان حاصل می کند. استاندارد جدیدتر و بهتر بلاک چین اتریوم ERC-1155 نام دارد که می تواند یک قرار واحد را طوری ایجاد کند که شامل توکن های قابل معاوضه و غیر قابل معاوضه به صورت همزمان باشد.

زنجیره هوشمند بایننس (Binance Smart Chain) با نماد (BSC) دارای استانداردهای NFT مخصوص به خود به نام های BEP-721 و BEP-1155 است. عملکرد این دو استاندارد مشابه دو استاندارد بلاک چین اتریوم است با این تفاوت که هزینه استفاده از آنها بسیار کمتر از هزینه استفاده از استانداردهای اتریوم است.

به طور کلی کلیه بلاکچین هایی که توانایی ارائه قراردادهای هوشمند را دارند میتوانند میزبان توکن های NFT در خود باشند.

کاربرد توکن NFT چیست؟

توکن های NFT برای موارد بسیاری از بازی های ویدیویی گرفته تا آثار کلکسیونی کاربرد دارند که در این بخش در مورد یک سری از کاربردهای آن توضیح مختصری ارائه داده ایم.

بازی های ویدیویی (Video Gaming)

توکن های NFT محبوبیت فراوانی در دنیای بازی های ویدیویی پیدا کرده اند. همانطور که میدانید شما در بازی های ویدیویی صاحب اصلی برخی آیتم ها مانند لباس و سلاح خود نیستید و حتی گاهی اوقات قابلیت خرید و فروش آن ها را نیز ندارید. اما با تبدیل کردن این آیتم ها به توکن های NFT علاوه بر این که صاحب واقعی آیتم های خود خواهید شد، می توانید این آیتم ها را در صرافی و پلتفرم های مختلف در قبال پول یا ارز های دیجیتال به فروش برسانید.

دارایی مجازی (Virtual Asset)

با استفاده از NFT شما می توانید خیلی از امور زندگی خود مانند خرید خانه، زمین و وسایلی که در دنیای حقیقی نیز با آنها روبرو هستید را در یک دنیای مجازی هم تجربه کنید. بازی Decentraland یک نمونه از همین تجربه است و افراد شرکت کننده در آن می توانند مالک یک زمین مجازی باشند.

هویت دیجیتال (Digital Identity)

متاسفانه جعل هویت، به دنیای دیجیتال نیز راه پیدا کرده است ولی به کمک NFT و ثبت مدارک هویتی مختلف مانند مدارک تحصیلی، مدارک شناسایی و ... درون بلاک چین می توان از سوء استفاده های احتمالی در این زمین جلوگیری کرد. ذخیره اطلاعات شناسایی و مالکیتی بر روی بلاک چین میتواند حریم خصوصی و یکپارچگی داده ها را برای کاربران در سراسر جهان افزایش دهد.

آثار هنری دیجیتال (Digital Art)

از آنجایی که صاحبان آثار هنری همیشه دغدغه محافظت از اثر خود در قبال نشر غیر قانونی و مسائل مربوط به کپی رایت را دارند، NFT به واسطه بلاک چین می تواند مالکیت یک اثر دیجیتال را برای خریدار و صاحب اثر ثبت کند.

آثار کلکسیونی (Collectible Items)

آثار کلکسیونی می توانند در انواع مختلفی وجود داشته باشند. اگر یادتان باشد در گذشته کارت های فوتبالی وجود داشتند که تصویر بازیکنان مختلف بر رویشان چاپ شده بود و هواداران برای خود کلکسیون هایی از این قبیل تشکیل می دادند ولی با گذشت زمان این کارت ها کمیاب شده و تقریبا به فراموشی سپرده شدند تا این که امروزه افرادی هستند که حاضرند برای داشتن چنین کلکسیونی مبالغ پول زیادی پیشنهاد دهند. همان کارت های فوتبال امروزه می توانند به توکن های NFT تبدیل شوند و روز به روز به ارزششان نیز اضافه شود.