بلاک چین (Block chain)

برای درک بهتر بلاک چین باید اول دفتر کل و دفترکل توضیع شده رو بهتر بشناسیم.

دفتر کل به محلی میگن که اطلاعات مالی توش ذخیره میشه که بشه باهاش حساب و کتاب کرد. جالبه بدونین که هزاران ساله از این روش برای رسیدگی به حساب ها استفاده میشه و یکی از دلایل اختراع خط همین ثبت اطلاعات مالی و حسابرسی بوده.

از لوح های گلی، پاپیروس، چوب خط و کاغذ گرفته تا الان که اکثر سیستم های مالی با استفاده از کامپیوترها مدیریت میشه.

توی دفتر کل های کامپیوتری، پایگاه داده داخل یک کامپیوتر یا سرور ذخیره میشه و هر کسی که بخواد اطلاعاتی اضافه کنه مجبوره به همون سرور متصل بشه و به همین دلیل امنیت و دسترسی به اطلاعات خیلی محدوده. یک نفر به همه اطلاعات دسترسی داره و براحتی میتونه اون رو از بین ببره یا اطلاعات رو تغییر بده، اگر مشکلی برای اون سرور پیش بیاد کل اطلاعات به خطر می افته.

سیستم دفتر کل توضیع شده، پایگاه داده ایه که اطلاعات اون توسط همه ی اعضای شرکت کننده نگهداری میشه و به این شکل تغییر اطلاعات بوسیله یک نفر رو تقریبا غیر ممکن میکنه و امنیت اطلاعات رو تا حد زیادی افزایش میده.

بلاک چین با یک مثال

من توی یه جمع 100 نفری یه برگه که توش اطلاعات هست رو بالا میگیرم و بقیه با گوشی ازش عکس میگیرن. حالا اگر من اون اطلاعات رو نابود کنم یا تغییر بدم بقیه دیگه قبولش نمیکنن، چون همه یه کپی از نسخه اصلی دارن، مگه اینکه بخوام تک تک گوشی هاشون رو بگیرم و اون عکس رو پاک کنم.

بلاک چین نسخه پیشرفته ی دفتر کل توضیع شده اس که اولین بار با بیت کوین بوجود اومد.

لغت بلاک چین از دو واژه Block (بلوک) و Chain (زنجیر) درسته شده که به معنی زنجیره ای از بلوک هاس.

اطلاعات توی بلاک ها ثبت میشه و این بلاک ها به صورت زنجیره ای به هم متصل میشن و بلاک چین رو تشکیل میدن.

هش (Hash)

هر کدوم از بلاک ها چیزی به اسم هش (Hash) دارن. هش یه رشته متنیه که از تابع ریاضی خاص تولید میشه و کاربردش جلوگیری از تقلب توی سیستمه. هر بلاک علاوه بر این که هش خودش رو داره، هش بلاک قبلی هم توش هست. چون تابع ریاضی هش ثابته، هش یه داده خاص هم همیشه ثابته و کوچکترین تغییر توی داده های یه بلاک باعث میشه که هش اون بلاک به کلی تغییر کنه و بلاک چین رو بی اعتبار کنه.

بذارین یه مثال ساده بزنم. ما میایم یه تابع ریاضی تعریف میکنیم به این شکل که هر کلمه ی فارسی رو تبدیل به مجموع ارزش عددی اون به تناسب جایگاهش توی ترتیب حروف الفبا کنه.

مثلا "سیب" از سه حرف "س" که حرف پونزدهم توی حروف الفباس، "ی" که سی و دومین حرفه و "ب" که دومین حرفه، تشکیل شده. بر اساس هش تعریف شده ما سیب همیشه برابر با 15+32+2=49 میشه.

همین هش رو برای جمله "من سه سیب دارم" اگه استفاده کنیم برابر با 203 میشه. اگر بخوام این اطلاعات رو تغییر بدم مثلا بگم "من هشت سیب دارم" میشه 208. هش این داده با قبلی فرق داره و به همین دلیل این اطلاعات قابل قبول نیست و  رد میشه از طرف بلاک چین.

امنیت بلاک چین

داده های بلاک چین روی یه سرور خاص ذخیره نمیشه، هر کامپیوتر یا سیستمی که به شبکه وصل بشه تبدیل به یه گره یا Node میشه و یه نسخه کامل از اطلاعات رو دریافت میکنه. هیچ تغییری تو اطلاعات ممکن نیست مگر این که اکثریت با اون موافقت کنن.

به زبون ساده بلاک چین یه نوع سیستم ثبت اطلاعات و گزارشه با این تفاوت که اطلاعات ذخیره شده، بین همه اعضای این شبکه به اشتراک گذاشته میشه و با استفاده از رمزنگاری امکان هک، حذف و دستکاری اطلاعات ثبت شده تقریبا از بین میره.